Babymelkpoeder: de Chinese hamsterweken

Chinezen kopen in Nederland babymelkpoeder voor Chinese kinderen. Nederlandse ouders staan voor lege schappen. Even was er zelfs paniek bij de Nederlandse Beroepsvereniging voor de Kraamzorg. Minister Ploumen van Buitenlandse Handel heeft het tekort aan babymelkpoeder al besproken met de Chinese minister van Import en Export en staatssecretaris Dijksma overlegt met de zuivelsector.

Walther Ploos van Amstel schrijft erover op Nuzakelijk.nl:

Schaarste

Retailexpert Paul Moers stelt de zuivelproducenten verantwoordelijk voor de schaarste. Multinationals leveren volgens hem liever aan snelgroeiende markten als China, India en Indonesië, en vergeten hun thuismarkt. "Multinationals zijn veel te veel bezig met winstbejag. Het kan toch niet zo zijn dat in Nederland, het land waar de melkpoeder gemaakt wordt, niet voldoende van dit product te verkrijgen is."

Hamsteren

De mediahype helpt ook niet. Bezorgde Nederlandse ouders hamsteren en proppen hun keukenkastjes vol. Daardoor loopt de schaarste alleen maar verder op. Je krijgt dan twee effecten: je moet de schappen extra bijvullen, maar ook de magazijnen van Albert Heijn en Jumbo en vervolgens de voorraad bij de producenten.

Bovendien moet je de veiligheidsvoorraad die in de keten nodig is om de beschikbaarheid op het schap te regelen verhogen. Dat is een dubbel effect. Moeten de producenten nu gewoon meer gaan produceren? Liever niet.

Vraagtsunami

Een vraagrimpel van 10 procent plus bij consumenten leidt bij producenten tot een vraagtsunami van 40 procent plus. Dat heet in het logistieke vak het opslingereffect. Dat effect is haast onvermijdelijk. Het is de ijzeren logica van de dynamiek in logistieke ketens en systemen.

Hetzelfde zie je op de snelweg. De eerste auto rijdt wat langzamer, de laatste  moet vol op de remmen. Andersom lost zo’n files zich ook weer tergend langzaam op. Speculerende Chinezen en hamsterende ouders maken het alleen maar erger. De weg omhoog gaat net zo snel als straks de weg omlaag wanneer de vraag weer stabiel is.

Van koetje tot toetje

Helpen extra productielijnen? Ik denk het niet. De lange zuivelketens van koetje tot toetje zijn niet flexibel. Er is een vaste melkplas, meer melkvee is er niet en even bijkopen is geen optie. De transportkosten van melk zijn zo hoog dat je hooguit melk uit Duitsland of België kan halen, maar dan houdt het ook op.

Valorisatie

Zuivelproducenten zorgen ervoor dat ze het maximale uit een liter melk halen; volle melk, yoghurt, melkpoeder, boter, slagroom, pharmaceutische grondstoffen en kaas tegen de beste opbrengst.

De productie van babymelkpoeder is het resultaat van de beschikbare melkplas, de productiecapaciteiten en de marktprijzen van al die deelproducten. Dat ragfijne planningsproces heet 'valorisatie'. Nederlandse zuivelproducenten kunnen dat als geen ander en dat is goed voor onze boeren.

Die planning maak je maanden vooruit en gooi je niet ineens om. Dat leidt tot gemiste opbrengsten en hogere kosten. De zuivelproducenten maken voor de wereldmarkt en je maakt beloftes aan klanten over de hele wereld. Niet alleen aan de Nederlandse consumenten, hoe graag je dat ook zou willen.

Dynamiek

Zomaar investeren in capaciteit, in een globale markt waar vraag en aanbod uiteindelijk de prijs bepalen, is niet verstandig. Prof. Jan Fransoo van de Technische Universiteit Eindhoven deed onderzoek naar het zogenoemde Lehman-effect in chemiesector. Bedrijven die de dynamiek van de vraag stroomafwaarts in hun keten goed begrijpen, kunnen hun capaciteiten goed plannen en krijgen betere prijzen voor hun suiker, katoen en andere producten. Het kan jaren duren voordat vraag en aanbod in logistieke ketens weer in balans zijn.

Dempen

Het is goed dat de zuivelproducenten niet direct meer melkpoeder gaan maken. Ze kijken goed naar de eindvraag van consumenten en reageren uiterst beheerst. Ze proberen de speculerende tussenhandel er terecht tussenuit te halen. Ze informeren de Nederlandse consumenten om de angst voor schaarste weg te nemen. Staatssecretaris Dijksma liet vorige week zien dat ze die logistieke lessen begrijpt. Er is geen reden voor paniek…

Walther Ploos van Amstel.

Luister ook naar BNR Radio: http://www.bnr.nl/?service=player&type=column&audioId=1878226